پروژه معماری مساجد

 23صفحه

ورد

مساجد

كليات

آن چه كه مسجد را مسجد مي‌كند فقط ديواري است كه به دقت در جهت قبله قرار مي‌گيرد، يعني به طرف كعبه در مسجدالحرام كه در شهر مكّه واقع است. هيچ نوع سقفي، هيچ نوع ابعاد خاصي، و هيچ نوع ديوار در بر گيرنده‌اي لازم نيست و به هيچ نوع امكانات عبادي جنبي نياز ندارد. در واقع مي‌توان گفت كه حتي به آن ديوار هم احتياجي نيست. از پيامبر ‌‍[ص] روايت است كه فرمود: «هر جا كه نماز بگذاريد، همانجا مسجد است». از اين رو، در سراسر جهان اسلامي و تا به امروز، همين كه وقت نماز فرا مي‌رسد مؤمنان دست از كار مي‌كشند، رو به قبله مي‌كنند و در همانجا نماز مي‌گذارند.

بديهي است كه مسلمانان از همان روزهاي نخست اقدام به ساختن مساجد كردند و به تبع افزايش تعداد مساجد، اشكال معماري نيز رو به گسترش نهاد.

مسجد به تمام معني بنائي است اسلامي و از اين ديدگاه، جلوه‌گاه كلية رمز و رازهاي معماري اسلامي به شمار مي‌آيد. علاوه بر آن، جهان سده‌هاي ميانه مسلمان، نظير اروپاي قرون وسطي، جامعه‌اي خدامدار بوده است و مسجد بيان طبيعي آن. لذا بررسي دقيق عملكردهاي اين بنا ما را به فهمي عميق از كاركردهاي اين بنا ما را به فهمي عميق از كاركردهاي فرهنگ اسلامي مي‌رساند.